موتورهای الکتریکی در دنیای صنعت و تکنولوژی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. دو نوع از این موتورها، موتور یونیورسال و موتور القایی، دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود هستند. در این مقاله به بررسی تفاوت موتور یونیورسال و القایی خواهیم پرداخت.
آنچه خواهید خواند
موتور یونیورسال یا ذغالی چیست؟
موتور یونیورسال، که به موتور ذغالی نیز معروف است، نوعی موتور الکتریکی است که می‌تواند با هر دو نوع جریان مستقیم (DC) و جریان متناوب (AC) کار کند. این نوع موتور در بسیاری از ابزارها و دستگاه‌های خانگی مانند جاروبرقی‌ها، میکسرها و دستگاه‌های برقی کوچک استفاده می‌شود. طراحی موتور یونیورسال به‌گونه‌ای است که دارای آرمیچر و ذغال‌های کربنی است که به تولید میدان مغناطیسی کمک می‌کنند. این موتورها به‌دلیل قدرت بالا و گشتاور زیاد در دورهای پایین شناخته شده‌اند.
موتور القایی (دینامی) چیست؟
موتور القایی، که به‌عنوان دینامی نیز شناخته می‌شود، نوعی موتور الکتریکی است که بر اساس اصل القای الکترومغناطیسی عمل می‌نماید. این موتور معمولاً با جریان متناوب کار می‌کند و در بسیاری از کاربردهای صنعتی و خانگی، از جمله پمپ‌ها، فن‌ها و کمپرسورها استفاده می‌شود. موتورهای القایی به دو دسته تقسیم می‌گردند: موتورهای القایی تک‌فاز و سه‌فاز. این موتورها به‌دلیل سادگی در طراحی و ساخت، کارایی بالا و هزینه نگهداری پایین، در صنعت بسیار محبوب هستند.
5 تفاوت موتور القایی و یونیورسال
تفاوت موتور یونیورسال و القایی در موارد زیر می‌باشد:
منبع تغذیه
موتور یونیورسال می‌تواند با هر دو نوع جریان DC و AC کار کند، درحالی‌که موتور القایی معمولاً فقط با جریان متناوب (AC) کار می‌کند.
ساختار داخلی
موتور یونیورسال دارای آرمیچر و ذغال‌های کربنی است که برای تولید میدان مغناطیسی استفاده می‌شود. در مقابل، موتور القایی از استاتور و روتور استفاده می‌کند و به ذغال نیاز ندارد.
گشتاور و سرعت
تفاوت موتور یونیورسال و القایی در گشتاور و سرعت نیز می‌باشد. موتور یونیورسال معمولاً گشتاور بالایی در دورهای پایین ارائه می‌دهد؛ درحالی‌که موتور القایی برای رسیدن به گشتاور بالاتر نیاز به سرعت بیشتری دارد.
کاربرد
موتور یونیورسال معمولاً در ابزارهای خانگی و دستگاه‌های کوچک استفاده می‌شود؛ درحالی‌که موتور القایی بیشتر در کاربردهای صنعتی و بزرگ‌تر مانند پمپ‌ها و فن‌ها استفاده می‌گردد.
هزینه و نگهداری
موتورهای یونیورسال معمولاً هزینه کمتری دارند؛ اما نیاز به نگهداری آن‌ها بیشتر است. موتورهای القایی از نظر نگهداری کم‌هزینه‌تر و بادوام‌تر هستند.
مزایای موتور القایی
- سادگی در طراحی: ساختار ساده موتورهای القایی باعث می‌شود که طراحی و تولید آن‌ها آسان باشد.
- کارایی بالا: این موتورها به‌دلیل کم بودن تلفات انرژی، کارایی بالایی دارند.
- کم‌صدا و کم‌لرزش: موتورهای القایی معمولاً صدای کمتری تولید می‌کنند و لرزش کمتری دارند.
- هزینه نگهداری پایین: به‌دلیل عدم وجود ذغال و قطعات متحرک کمتر، هزینه نگهداری این موتورها پایین‌تر است.
- دوام و طول عمر بالا: موتورهای القایی به‌دلیل طراحی مستحکم و بدون ذغال، دارای عمر طولانی‌تری هستند.
معایب موتور القایی
- نیاز به جریان متناوب: موتورهای القایی عمدتاً با جریان متناوب کار می‌کنند.
- گشتاور راه‌اندازی پایین: این موتورها معمولاً گشتاور راه‌اندازی کمتری نسبت به موتورهای یونیورسال دارند.
- حجم و وزن بیشتر: موتورهای القایی به‌دلیل ساختار پیچیده‌تر، معمولاً بزرگ‌تر و سنگین‌تر هستند.
- کنترل دشوار سرعت: کنترل سرعت موتورهای القایی نسبت به موتورهای یونیورسال دشوارتر است و نیاز به سیستم‌های کنترلی پیچیده‌تری دارد.
مزایای موتور یونیورسال
- موتور یونیورسال می‌تواند با جریان مستقیم و متناوب کار کند که این ویژگی آن را در بسیاری از کاربردها قابل استفاده می‌کند.
- این موتورها معمولاً گشتاور بالایی در دورهای پایین تولید می‌کنند که برای بسیاری از کاربردها مناسب است.
- موتورهای یونیورسال معمولاً هزینه کمتری دارند و برای کاربردهای خانگی و کوچک مناسب هستند.
- این موتورها معمولاً ابعاد کوچکی دارند و می‌توانند در فضاهای محدود استفاده شوند.
معایب موتور یونیورسال
- وجود ذغال‌ها در موتورهای یونیورسال نیاز به نگهداری و تعویض منظم آن‌ها را افزایش می‌دهد.
- به‌دلیل سایش ذغال‌ها و دیگر قطعات، عمر این موتورها معمولاً کوتاه‌تر از موتورهای القایی است.
- موتورهای یونیورسال معمولاً صدای بیشتری تولید می‌کنند که ممکن است در برخی کاربردها مزاحمت ایجاد کند.
- این موتورها نسبت به موتورهای القایی تلفات انرژی بیشتری دارند که می‌تواند به کارایی پایین‌تر منجر شود.
- کارکرد با ذغال‌ها ممکن است باعث تولید حرارت بیشتری در این موتورها شود که نیاز به سیستم‌های خنک‌کننده مناسب دارد.