سیستم سوخت رسانی موتور دیزل در موتورهای دیزل که به نام موتورهای اشتعال بر اثر فشار بالا نیز شناخته می شوند، از نام دکتر رودلف دیزل اقتباس گشته که در حدود سال 1893 در آلمان اختراع آن را به ثبت رسانید. این موتورها از نوع موتورهای احتراق داخلی محسوب می شوند زیرا اشتعال در داخل موتور انجام می شود. اساس این نوع موتور از نظر ساختمان و طراحی مشابه موتورهای بنزینی می باشد که آن هم نوعی موتور احتراق داخلی بوده ولی اختلاف آنها در طریقه ورود سوخت به سیلندرهای موتور و شیوه وقوع احتراق می باشد.
آنچه خواهید خواند
- 1 سیستم سوخت رسانی در ژنراتورهای بنزینی
- 1.1 2. طرز کار مدار فشار ضعیف
- 1.2 3. پمپ اولیه
- 1.3 4. فیلتر مدار سوخت رسانی
- 1.4 5. سه روش تصفیه سوخت
- 1.5 6. لوله هاي گازوئيل
- 1.6 7. باك
- 1.7 8. پمپ گازوئيل
- 1.8 9. فيلتر گازوئيل
- 1.9 فيلتر گازوئيل را دو بخش زير شرح مي دهيم :
- 1.10 پمپ سوخت پاش و سوخت پاشها را با چهار شيوه با هم تلفيق مي كنند
- 1.11 سوخت پاش ها بر دونوع اند: باز و بسته .
- 1.12 سوخت پاش هاي بيرون باز شو از نوع زبانه اي هستند
- 1.13 سيستم سوخت پاشي ، براي رساندن سوخت مايع به محفظه احتراق ،كارهاي زير را انجام مي دهد
سیستم سوخت رسانی در ژنراتورهای بنزینی
در موتور ژنراتور های بنزینی، سوخت با هوا مخلوط شده و وارد سیلندر می شود و اشتعال بر اثر یک جرقه الکتریکی توسط شمع ایجاد می گردد. در موتورهای دیزل، سوخت به شکل پودر شده و به درون سیلندر تزریق شده و اشتعال در اثر درجه حرارت بالای داخل سیلندرها حاصل می شود.
نام اشتعال بر اثر فشار بالا بر اساس عملکرد موتور انتخاب شده است. موتور دیزل بر مبنای نسبت فشار بالا طراحی شده اند که در نتیجه فشار بالا، درجه حرارت هوای فشرده شده داخل محفظه احتراق، بالا می رود. درجه حرارت به قدر کافی بالا بوده تا پس از تزریق سوخت به داخل محفظه احتراق، اشتعال رخ دهد. بنابراین می توان اینگونه نتیجه گرفت که فشار سبب اشتعال خواهد شد. به همین دلیل این نوع موتورها را اشتعال بر اثر فشار بالا نامیده اند.
سیستم سوخت رسانی در موتور دیزل به این ترتیب عمل می کند که ابتدا گازوییل از باک توسط پمپ برقی گرفته شده و پس از عبور از فیلتر وارد پمپ فشار بالا می شود. این پمپ که نیروی خود را ازمیل سوپاپ می گیرد فشار سوخت را بسیار بالا می برد و به درون ریل سوخت-رسانی فشرده می کند. این ریل مشترک بین تمام سیلندرها است و تمام انژکتورها به این ریل انشعاب دارند. انژکتورها مکانیکی- الکترومغناطیسی بوده و به فرمان واحد کنترل موتور عمل می کنند. در زمانی که باید تزریق سوخت صورت گیرد با گردش میل سوپاپ و رسیدن بادامک میل سوپاپ به روی نشیمنگاه انژکتور و فشرده کردن، این نشیمنگاه با ادامه گردش سوپاپ ؛ سوخت وارد شیر کنترل انژکتور شده و با تنظیم دقیق فشار و زمان تزریق در ابتدا و انتها و در طول تزریق بهترین شرایط را برای یک احتراق عالی نسبت به شرایط موتور ، خودرو و محیط فراهم می کند . واحد کنترل موتور اطلاعات مورد نیاز خود را با استفاده از حسگرهای مختلف دریافت کرده و ابزاهای مختلفی از جمله انژکتور را کنترل می کند .
زمان مکش: در این زمان سوپاپ گاز باز بوده و پیستون از نقطه مرگ بالا به طرف نقطه مرگ پایین حرکت میکند.در این لحظه خلاء نسبی ایجاد شده که باعث میشود هوا وارد سیلندر شود.
زمان تراکم: با حرکت پیستون به طرف نقطه مرگ بالا و فشرده شدن هوای وارد شده، فشاری بین 30 تا60 اتمسفر و درجه حرارت به 500تا700 درجه سانتی گراد برسد. هر دو سوپاپ در این مرحله بسته هسنند.
زمان قدرت: با حرکت پیستون به طرف نقطه مرگ پایین سوخت اتمیزه از انژکتور به سیلندر تزریق میگردد. در این مرحله ازکار موتور فشار به 60تا100اتمسفر و احتراق خود به خودی انجام میگیرد. در مرحله سوم از کار موتور دیزل نیز هر دو سوپاپ بسته هستند.
زمان تخلیه :که با حرکت پیستون از نقطه مرگ پایین به طرف نقطه مرگ بالا دود و پسماندهای احتراق به دو دلیل عمده سیلندر را ترک میکنند.
- فشار باقی مانده در سیلندر
- حرکت پیستون به طرف بالا وکوچک شدن حجم سیلندر.
- هدف از به كارگيري سيستم سوخت رساني در موتور ديزل ،انتقال سوخت از باك به موتور است تا آنجا به داخل محفظه احتراق پاشيده شود و بسوزد.
2. طرز کار مدار فشار ضعیف
باک در زیر شاسی و پمپ انژکتور در روی شاسی در ارتفاع بالاتر نصب میگردد. از آنجایی که کار پمپ انژکتور یک پمپ فشار قوی است و برای کشیدن سوخت از باک طراحی نشده است لذا ضروری است که سوخت توسط پمپ اولیه با فشار 1تا 7 اتمسفر از باک کشیده شده و به کانال مکشی ارسال گردد. بنابراین پمپ اولیه در مدار فشار ضعیف این وظیفه را به عهده دارد که سوخت را از باک گرفته و با فشار گفته شده به فیلتر رسانده و پس از عمل فیلتراسیون (تصفیه) آن را به کانال مشترک پمپ انژکتور برساند.
در مدار فشار ضعیف سوپاپ سرریز به کار رفته که دارای یک پیستون و فنر است. وظیفه این سوپاپ ثابت نگه داشتن فشار در مدار اولیه و بخارات مدار و هواگیری احتمالی در آن بر طرف مینماید.
3. پمپ اولیه
در مدار فشار ضعیف بین باک و فیلتر قرار دارد و وظیفه آن کشیدن سوخت از باک و رساندن به مجرای مشترک پمپ انژکتور است. پمپ اولیه به دو صورت پیستون دار و دیافراگمی که نوع پیستون دار متداول پر مصرف تر است. به این پمپ در تعمیرگاهها پمپ سه گوش نیز گفته میشود. این پمپ به دو صورت ساده و دوبل که در موتورهای بزرگ پر مصرف دیزلی نوع دوبل استفاده میگردد.
4. فیلتر مدار سوخت رسانی
این قطعات با دقت بالا و تلرانس بسیار کم طراحی و ساخته میشوند و در سیستم سوخت رسانی موتور دیزل نقش مهمی دارند. برای مثال لقی بین پلانجر و بارل حدود یک میکرون است (یک هزارم میلی متر).
این دو قطعه با دقت بالا و بدون داشتن وسیله آبندی کننده ای مانند رینگ، فشار سوخت را تا 1000بار یا بیشتر افزایش میدهند. بنابراین لازم است سوختی که به مدارات خصوصاً فشار قوی وارد میگردد عاری از هرگونه مواد جامد و شناور و خالص باشد. در غیر این صورت جداره داخلی بارل و سطح خارجی پلانجر به سرعت خش برداشته و از قدرت تراکم پمپ میکاهد. عضو دیگری که در مدار فشار قوی به کار رفته و دارای دقت بالایی میباشد، انژکتور و سوزن آن است. این قطعه نیز در مقابل ذرات شناور همراه سوخت آسیب پذیر است.
معایبی که در صورت خرابی فیلتر به وجود می آید:
- افت فشار تولیدی پمپ و در کل افت قدرت در موتور
- دود کردن موتور در اثر داشتن نشتی در انژکتورها و عدم آبندی سوزن انژکتور در سیت آن
- شتاب گیری ضعیف به علت کاهش قدرت تولیدی
- نامنظم کار کردن موتور به ویژه در دور آرام به علت یکنواخت تزریق شدن حداقل سوخت مورد نیاز در سیلندرها
- افزایش کلی مصرف سوخت
5. سه روش تصفیه سوخت
فیلتر یک مرحله ای ، فیلتر چند مرحله ای ، فیلتر موازی
روش یک مرحله ای : تمام ناخالصی ها در یک فیلتر از سوخت جدا میشوند. برای اجرای این کار در مسیر عبور سوخت دو مرحله المنت فیلتر قرار داده می شوند. در المنت اول سوخت از فیلتر پارچه ای عبور کرده وتا 80% ناخالصی های درشت سوخت گرفته میشود . در مرحله دوم سوخت از منافذ نمدی عبور کرده وتا20% باقی مانده ناخالصی های ریز نیز جدا میشوند. در هر سه روش ممکن است فیلتر دارای جمع کننده آب(کندانس) و یا فاقد آن باشد.
روش فیلتر نمودن موازی (یک مرحله ای ): در موتورهای پر قدرت با توان بالا تر از 320 اسب بخار یک فیلتر جوابگوی دبی مصرفی مدار سوخت نمیباشد. بنا براین از دو فیلتر موازی استفاده شده تا به کمک این فیلتر ها سوخت لازم تصفیه شود و از خروجی مشترکی سوخت تصفیه شده به پمپ انژکتور برسد.
سيستم سوخت رساني موتور ديزل وظايفي به شرح زير دارد:
- رساندن سوخت تميز موتور
- تنظيم وكنترل مقدار سوختي كه به موتور مي رسد
- زمان بندي سوخت پاشي ، به طوري كه احتراق در بهترین لحظه از چرخه كار موتور انجام مي شود
- پاشيدن ، پودر كردن و توزيع سوخت در محفظه احتراق
- كنترل موتور
سيستم سوخت رساني موتورديزل را در بخشهاي زيرشرح مي دهيم:
- لوله هاي گازوئيل
- باك
- پمپ گازوئيل
- فيلتر گازوئيل
- پمپ هاي سوخت پاش
- سوخت پاشها
- گازوئيل
- محفظه احتراق
6. لوله هاي گازوئيل
در موتور ديزل لوله هاي گازوئيل سوخت را با فشارهاي مختلف انتقال مي دهند. سوختي كه از باك خارج مي شود، تا رسيدن به پمپ گازوئيل، بسته به محل قرار گرفتن باك، تحت فشار گرانش (ثقل) يا مكش است. اگر فاصله باك تا پمپ گازوئيل زياد باشد، سوخت تحت فشار منفي ، يا در معرض مكش است. سوختي كه در لوله بين پمپ گازوئيل و پمپ سوخت پاش جريان دارد تحت فشار متوسط (170تاkpa240يا 25 تاpsi35)است. فشار سوخت در لوله هايي كه به سوخت پاشها منتهي مي شوند بسيار زياد است (35تاMpa140 يا5000تا psi20000). سوخت در لوله برگشت گازوئيل تحت فشار نيست.
لوله هاي گازوئيل را بايد با احتياط باز و بسته كرد تا صدمه نبينند، زيرا هر نوع آسيب ديدگي اين لوله ها ممكن است سبب گرفتگي مسير سوخت رساني شود . در صورتي كه بخواهيد لوله اي را باز كنيد ، يا اتصالي را كه نشتي دارد سفت كنيد بايد دقت كنيد كه لوله نتابد يا چين نخورد . طول همه لوله هايي كه گازوئيل را از پمپ سوخت پاش به سوخت پاشها مي رسانند، برابر است.
7. باك
طراح موتور اندازه باك را طوري تعيين مي كند كه بتواند سوخت كافي را براي كار موتور براي مدتي معقول را در خود جاي دهد ، بدون آنكه نيازي به سوخت گيري مجدد داشته باشد . باك گازوئيل را مي توان تقريباً به هر شكلي ساخت.
8. پمپ گازوئيل
در موتور هاي ديزل مدرن ،گازوئيل معمولاً به وسيله سوخت رساني كه موتور آن را به خطر مي اندازد و صافي گازوئيل هم دارد، در سيستم سوخت رساني به حركت در مي آيد . در بعضي از پمپ هاي گازوئيل ، اهرمي براي پركردن پمپ و هوا گيري نيز در نظر گرفته شده است كه با دست كار مي كند.
بعضي از سازندگان از پمپ دنده اي جابه جايي مثبت به عنوان پمپ گازوئيل استفاده مي كنند.
9. فيلتر گازوئيل
سوخت موتور ديزل حتماً بايد از فيلتر بگذرد . اين سوخت ها معمولاً ناخالصي دارند و بعضي از قطعات پمپ هاي سوخت پاش چنان دقيق ساخته شده اند كه ذرات بسيار ريز هم به آنها آسيب مي رسانند.
بر آورد نشان مي دهد كه حتي وجود پنج گرم ذرات ساينده ريزي حتي پنج ميكرون ، مي تواند به پمپ سوخت پاش صدمه بزند.
در سیستم سوخت رسانی موتور دیزل فيلتر گازوئيل معمولاً سه مرحله اي است. فيلتر اول، كه مي تواند صافي هم باشد ،كه در باك يا در پمپ گازوئيل قرار دارد و طوري طراحي شده كه ذرات درشت را بگيرد.
فيلتر بعدي ،كه گاهي فيلتر اوليه ناميده مي شود، بيشتر ذرات ريز را مي گيرد. فيلتر ثانويه يا نهايي، ذرات بسيار ريز را مي گيرد. فيلتر هاي اوليه و ثانويه را مي توان در يك محفظه ،يا در محفظه هاي جداگانه قرار دارد.
هم فيلتر اوليه و هم فيلتر ثانويه ، به تدريج ،دچار گرفتگي مي شود؛ دراين حالت موتور با قدرت كمتري كار مي كند . بعضي از موتورها نشانگري دارند كه فشار سوخت را نشان مي دهد . در صورت گرفتگي فيلترها ، عقربه اين نشانگر از وضعيت «عادي»KPa200(psi30)، جابه جا مي شود و وضعيت «غير عادي» يا گسترهKPa1600(psi23)را نشان مي دهد . اگر موتور ديزل چنين نشانگر يا درجه داشته باشد، علت كاهش قدرت موتور را به متصدي نشان مي دهد .
بعضي از فيلترها آبگير دارند .آب و رسوبات سنگين در اين محفظه جمع مي شوند تا بتوان آنها را تخليه كرد. فيلترهاي ديگر يك وسيله جدا كننده آب دارند كه در از فيلتر مستقل است.
فيلتر گازوئيل را دو بخش زير شرح مي دهيم :
الف)آرايش فيلترها
ب)انواع فيلتر
1-9: آرايش فيلترها در سیستم سوخت رسانی موتور دیزل
فيلترها را مي توان به يكي از دو صورت متوالي يا موازي نصب كرد.
آرايش متوالي: فيلتر اول (صافي) و فيلتر هاي اوليه و ثانويه را معمولاً به صورت متوالي به هم متصل مي كنند . بعضي از فيلترها آبگير و مجراي تخليه دارند.
آرايش موازي: در سيستم موازي ، بخشي از سوخت از يك فيلتر عبور مي كند و بقيه سوخت از فيلتر ديگر . آرايش متوالي از آرايش هر فيلتر مي تواند ذراتي را كه از فيلتر قبلي عبور كرده اند، از گازوئيل جدا كند . اما فيلتر هايي كه آرايش موازي دارند مي توانند مقدار بيشتري گازوئيل را در زماني كوتاهتر، صاف كنند.
2-9: انواع فيلتر
فيلترها به پنج روش گازوئيل را صاف مي كنند : ذره گيري ، جذب، جذب سطحي، جذب-جذب سطحي، و جدا كردن آب.
1-2-9: ذره گيري
فرآیندي مكانيكي است . يك صافي (از نوعي كه در لوله گازوئيل نصب مي شود) ذراتي را كه به سبب بزرگي نمي توانند از آن عبور كنند ، به دام مي اندازد.
2-2-9: جذب
فرآيندي است كه درآن فيلتر (پارچه اي ، نخي، نمدي يا سلولوزي) ذرات جامد و رطوبت را به خود جذب مي كند.
3-2-9: جذب سطحي
فرآيندي است كه در آن مولكول هاي مايع يا گاز به سطح ذرات جامدي كه با آنها تماس برقرار مي كنند، مي چسبند.
4-2-9: جذب-جذب سطحي
فرآيندي است كه در آن از فيلترهايي استفاده مي شودكه هر دو عمل فوق را انجام مي دهند.
5-2-9: جداكننده هاي آب
سطوح وسيع متخلخل دارند ومعمولاً از پارچه يا كاغذ مخصوص ساخته مي شوند .كار آنها كاهش سرعت جريان سوخت است، به طوري كه قطره هاي ريز آب فرصت به هم چسبيدن و ته نشين شدن پيدا كنند.
10. پمپ هاي سوخت پاش
پمپ سوخت پاش يا پمپ انژكتور موتور ديزل در سیستم سوخت رسانی موتور دیزل با دقت بسيار زياد ساخته مي شوند تا بتواند زمان پاشيدن و مقدار سوخت را به دقت تنظيم كند . شرايط كاري پمپ سوخت پاش به ترتيب زير است:
- مقدار سوختي كه پاشيده مي شود بين 2000 را (تحت بار كامل) تا 100000را(هنگام كار با دور آرام) حجم جابه جايي سيلندر تغيير مي كند.
- اگر موتور با دور rpm1000، يعني 1000 دور در دقيقه ،كار كند، عمل سوخت پاشي بايد در300 را ثانيه انجام شود و شروع سوخت پاشي نبايد به مدتي بيش از زمان لازم براي يك درجه چرخش ميل لنگ به تعويق بيفتد . انجام اين كار مستلزم داشتن دقت زماني حدود 1.600 ثانيه است.
- فشار گازوئيل ممكن است ازMPa20 (psi3000) بيشترشود تا MPa 140 (psi20000) هم برسد.
- شافتهاي سر پمپ و سيلندرهاي پمپ سوخت پاش بايد دو به دو با هم جفت شوند تا لقي يا خلاصي بين آنها از 0.0025 ميليمتر (1.10000اينچ)كمتر باشد. شافتها و سيلندرها را بايد با هم عوض كرد ، يعني اگر شافت يا سيلندر خراب شود، بايد هم شافت را عوض كرد و هم سيلندر را .
- بيشتر پمپ هاي سوخت پاش مدرن از نوع پمپ سوخت پاش خطي هستند .اين پمپ ها بر اساس مكانيسم بادامك و سوزن كار مي كنند. شكل بادامك،از طريق كنترل ميزان بالابري سوزن، مقدار سوخت و از طريق كنترل زمان بالابري سوزن ، زمان سوخت پاشي و از طريق سرعت بالابري سوزن، آهنگ سوخت پاشي را تنظيم مي كند.
پمپ سوخت پاش و سوخت پاشها را با چهار شيوه با هم تلفيق مي كنند
- پمپ منفرد
- پمپ مركب (يونيت سوخت پاش يا تلمبه فارسونكا)
- پمپ رديفي
- پمپ آسيابي
1-10: پمپ منفرد
غالباً روي موتورهاي ديزل زميني بزرگ و بعضي از موتورهاي متوسط ، نصب مي شود. هر سيلندر اين نوع موتورها يك پمپ خاص خود را دارد تا سوخت را به سوخت پاش آن سيلندر برساند.
2-10: پمپ مركب (يونيت سوخت پاش )
در واقع هم پمپ است و هم سوخت پاش . يونيت سوخت پاش زمان پاشيدن سوخت و مقدار سوخت پاشيده شده را تنظيم مي كند، فشار سوخت را افزايش مي دهد و آن را پودر مي كند و به داخل محفظه احتراق مي پاشد.
3-10: پمپ رديفي
شبيه پمپ مركب است ، با اين تفاوت كه سوخت پاش هاي آن جدا هستند، اما پمپ ها در يك محفظه قرار دارند.
4-10: پمپ آسيابي
سوخت را بين همه سيلندرها ؛ به ترتيب احتراق، تقسيم مي كند. اين نوع پمپ روي موتورهاي متوسط وكوچك مدرن و دور بالا نصب مي شود.
11. سوخت پاشها
مقدار سوختي كه به موتور ديزل مي رسد و تنظيم زماني آن تأثير بسزايي در افزايش قدرت موتور وكاهش مصرف سوخت آن دارد. نكته ديگري كه به همين اندازه اهميت دارد آن است كه سوخت بايد در محفظه احتراق پاشيده شود تا به طور كامل بسوزد و موتور دود نكند. بنابراين وظيفه سوخت پاش يا انژكتور پاشيدن يا پودر كردن سوخت و توزيع آن در محفظه احتراق است
سوخت پاش ها بر دونوع اند: باز و بسته .
1-11: سوخت پاش باز
سوپاپ ندارد ، در نتيجه شروع و پايان سوخت پاشي را پمپ كنترل مي كند. يكي از محدوديتهاي اين نوع سوخت پاش اين است كه سوخت از آن چكه مي كند و سبب احتراق زود هنگام و تلف شدن سوخت مي شود.
2-11: سوخت پاش بسته
سوپاپي فنرسوار دارد . اين نوع سوپاپ خود به دو دسته تقسيم مي شود : تو باز شو و بيرون باز شو. در سوخت پاش هاي تو باز شو ،در هنگام سوخت پاشي ، سوزن از محفظه احتراق دور مي شود . سوخت پاشهاي تو باز شو به دو شكل زبانه اي و چند سوراخي ساخته مي شوند.
سوخت پاش هاي بيرون باز شو از نوع زبانه اي هستند
سوخت پاشها را مي توان بر اساس نوع دهانه نيز به دو دسته تقسيم كرد: چند سوراخه و زبانه اي . سوخت پاش چند سوراخه تا هشت سوراخ در دهانه خود دارد و معمولاً روي محفظه احتراق باز يا موتورهاي با سوخت پاشي مستقيم نصب مي شود. سوخت پاش زبانه اي فقط يك سوراخ دارد و روي موتورهايي نصب مي شود كه محفظه احتراق اوليه دارند.
سيستم سوخت پاشي ، براي رساندن سوخت مايع به محفظه احتراق ،كارهاي زير را انجام مي دهد
- اندازه گيري مقدار سوخت
- تنظيم زمان سوخت پاشي
- شروع و پايان سوخت پاشي
- تنظيم آهنگ سوخت پاشي
- پودر كردن سوخت
- توزيع سوخت
12.گازوئيل
گازوئيل نيز مانند بنزين يكي از فرآورده هاي تقطير نفت خام است. در نتيجه تقطير نفت خام فرآورده هاي مختلفي حاصل مي شود، از بنزين هواپيما با عدد اوكتان بالا ، تا قير كه در راه سازي و عايق كاري بامها به كار مي رود. در حدود 36% فرآورده هاي حاصل از تقطير نفت خام را گازوئيل تشكيل مي دهد.
در بعضي از كشورها انواع مختلف گازوئيل را براي مصارف مختلف ، مثلاً در موتور خودرو ، یا در موتور خانه کشتی ، یا مخصوص فصل سرما و غیره تولید می کنند.
بعضی از اصطلاحات مربوط به گازوئیل و خواص آن به شرح زیر است: ارزش گرمایی ، عدد ستان ، نقطه ابری شدن، نقطه اشتعال، نقطه ریزش، ویسکوزیته، فراریت ، وزن مخصوص، پسمانده کربنی ، مقدار گوگرد ،اکسید، مقدار خاکستر، و وزن مخصوص API.
13. محفظه احتراق
محفظه احتراق و طرح آن نقش مهمی در اختلاط سوخت و هوا دارد. سوخت و هوا باید خوب با هم مخلوط شوند تا موتور با بازده مناسب کار کند. طرح محفظه احتراق معمولاً تابع شرایطی است که از موتور انتظار می رود. بعضی از عامل هایی که در طرح محفظه احتراق تأثیر می گذارند به شرح زیر است:
- دور موتور و نسبت قدرت بی وزن
- دود و بوهای نامطلوب
- صدای ناشی از احتراق
- توانایی سخت پاشها برای کار کردن به مدت طولانی ، بدون سرویس نگهداری
- مشخصه های سوخت
- کار با دور های مختلف
- در موتور دیزل پس از هوا سوخت به داخل محفظه پاشیده می شود. پیش از کامل شدن احتراق، هوا و سوخت باید کاملاً با هم مخلوط شوند . برای کمک به انجام این عمل ، موتور های دیزل را طوری طراحی می کنند که سبب ایجاد حرکت چرخشی شدید هوا در این محفظه شوند. دو روش ایجاد تلاطم عبارت اند از:
- چرخش هوا
- فشردن هوا با پیستون
چهار نوع محفظه احتراق ،که ممکن است با هم به کار گرفته شوند، عبارت انداز:
- محفظه احتراق باز
- محفظه احتراق تلاطمی
- محفظه احتراق اولیه
- محفظه احتراق با سلول انرژی
14. تزریق سوخت در موتور های دیزل
سیستم سوخت رسانی انژکتور در موتور های دیزل از اجزای بسیار پیچیده ای تشکیل شده است و موضوع بسیاری از آزمایشات بزرگ بوده است . ممکن است در هر موتور خاصی در یک مکان مختلف جای گرفته باشد . انژکتور بایستی قادر باشد تا دما و فشار داخلی سیلندر را تحمل کرده و سوخت را به قطرات ریز تبدیل کند . گردابی کردن قطرات در داخل سیلندر که باعث پخش متناسب آنها می شود ، نیز یک چالش است . بنابراین بعضی موتور های دیزلی سوپاپ مکش مخصوصی قبل از محفظه احتراق به کار می گیرند یا از وسایل دیگری برای گردابی (چرخشی) کردن هوا در داخل محفظه احتراق استفاده می کنند و یا در غیر این صورت جرقه زنی و فرآیند احتراق بهبود می دهند . یکی از تفاوتهای بزرگ بین موتور های دیزلی و بنزینی در فرآیند تزریق سوخت است . اکثر موتور خودروها از دریچه تزریق ( انژکتور) یا یک کاربراتور استفاده می کنند که نسبت به تزریق مستقیم ترجیح دارد .
بنابراین در یک موتور خودرو ، همه سوخت در داخل سیلندر در طی مرحله مکش بارگذاری شده و سپس متراکم می شود . مقدار تراکم مخلوط سوخت و هوا محدود به نسبت تراکم موتور است . اگر موتور هوا را بیش از اندازه متراکم کند ، مخلوط سوخت و هوا به طور خود به خودی مشتعل می شود و سبب ضربه زدن می شود . موتور های دیزل تنها هوا را متراکم می کنند، بنابراین نسبت تراکم می تواند خیلی بالا باشد. نسبت تراکم بالا، قدرت بیشتری تولید می کند .
بعضی موتور های دیزل شامل یک شمع گرمکن از انواع آن است. موقعی که یک موتور دیزل سرد است، مرحله کمپرس ممکن است دمای هوا را به اندازه کافی برای مشتعل کردن سوخت بالا نبرد . شمع گرمکن (glow plug ) یک سیم گرمکن الکتریکی است (مانند سیم های داغی که شما در یک برشته کن می بیننید) که محفظه احتراق را گرم می کند و دمای هوا را موقعی که موتور سرد کار می کند را افزایش می دهد. بنابراین موتور می تواند روشن شود .
همه وظایف در موتور های جدید توسط ارتباط ECM با مجموعه از سنسور های پیچیده ای که هر چیزی را از دور موتور تا دمای روغن و مایع خنک کننده را اندازه گیری می کنند ، حتی وضعیت موتور(i.e. T.D.C.) کنترل می شود . امروزه گرمکن ها به ندرت در موتور های بزرگ استفاده می شود . ECM دمای هوای محفظه را حس می کند و تایمینگ موتور را در هوای سرد ریتارد می کند ، بنابراین انژکتور سوخت را دیرتر تزریق می کند. هوا در داخل سیلندر بیشتر متراکم می شود در نتیجه گرمای زیادی ایجاد شده، که به روشن شدن موتور کمک می کند .
موتور های کوچک و موتورهای که کنترل کامپیوتری پیشرفته ندارند از گرمکن برای حل این مشکل(روشن شدن در هوای سرد) استفاده می کنند .
البته تنها تفاوت بین موتور های دیزلی و موتور های بنزینی دلایل مکانیکی نیست ، بلکه از لحاظ سوخت مصرفی شان نیز دارای تفاوت هستند .
15. شمع گرمکن(Glow plug)
گرمکن الکتریکی کوچکی که در محفظه احتراق اولیه موتور های دیزلی نصب می شود تا محفظه احتراق را پیش گرم کند و موتور در هوای سرد آسانتر روشن شود .
ECM .16 (مخفف electronic control module مدول کنترل الکترونیکی)
جعبه فلزی حاوی واحد پردازنده ی مرکزی (سی پی یو) یا کامپیوتری که اطلاعات را از کلید ها و حسگر ها (ورودیها) دریافت می کند و سپس مدار اولیه را باز و بسته می کند ؛ ممکن است مدول مجزایی باشد یا یکی از کارکرد های مدول کنترل موتور یا سیستم انتقال توان باشد.
17. سیستم سوخت رسانی دیزل با پاشش مستقیم و غیر مستقیم IDI:
در موتور هایی با پاشش غیر مستقیم ( In Direct Injection) سوخت رو در یک محفظه که به محفظه احتراق اولیه معروف میباشد پاشیده میشود.(این محفظه در سر سیلندر قرار دارد که در امتداد آن محفظه اصلی قرار دارد). در حین مرحله تراکم هوای داغ که متراکم شده به محفظه احتراق اولیه هدایت میشود. در این زمان سوخت توسط انژکتور ها به داخل محفظه پاشیده میشود.
در انتها سوخت با هوا داغ که جریانی گردابی دارد.( محفظه احتراق اولیه به محفظه گردابی معروف میباشد دلیل آن این است که هوا در این محفظه به صورت یک گرداب در حال چرخش میباشد. که نتیجه آن مخلوط شدن بهتر سوخت و هوا میباشد.) مخلوط سوخت و هوا پس از آن به محفظه اصلی رسیده و در مرحله احتراق شاهد یک احتراق نرم هستیم. اما این موتورها دارای معایبی نیز هستند که از جمله آن ها می توان به بازده کمتر نسبت به موتورهای با پاشش مستقیم و نیاز به مرحله طولانی تر پیش گرمایی در زمان استارت اولیه (استارت سرد) نام برد.